Amaç: Dünya Sağlık Örgütü cinsel sağlığı; somatik, emosyonel, entelektüel ve sosyal bileşenleri olumlu yönde bütünleştiren ve kişiliği, iletişimi, sevgiyi geliştiren bütünlük olarak tanımlamaktadır. Cinsel sağlık geçirilen hastalık ve ameliyatlar, hormonal nedenler, beden yapısındaki veya fonksiyonlarındaki değişiklikler, fiziksel ve mental sağlık durumu gibi pek çok faktörden negatif yönde etkilenmektedir. Bu çalışmada, histerektomi sonrasında cinsel sağlığın değerlendirilmesinde PLISSIT modelinin kullanımının örneklerle açıklanması amaçlanmıştır. Bulgu: Yapılan çalışmalar PLISSIT modeline dayalı eğitim programlarının histerektomi operasyonu sonrası cinsel sağlığı geliştirmede etkili olduğunu ortaya koymaktadır. Sonuç: Histerektomi sonrası cinsel sağlığın önemli dört öğesi olan beden imajı, cinsiyet rol fonksiyonu, cinsel fonksiyonlar ve üreme yeteneği zarar görmektedir. Destekleyici, eğitici ve danışmanlık rolleri bulunan hemşireler histerektomi sonrası cinsel danışmanlık konusunda donanımlı, istekli ve rolünü benimsemiş olmalıdır. Bu kapsamda hemşirelere yardımcı ve yol gösterici olacak birçok model (PLISSIT, BETTER, ALARM ve ALLOW) bulunmaktadır. Kullanımı en sık tercih edilen PLISSIT modeli “İzin verme (P-Permission)”, “Sınırlı bilgi (LI-Limited information)”, “Özel öneriler (SS-Specific suggestions)” ve “Yoğun tedavi (IT-Intensive therapy)” olmak üzere dört basamaklı yaklaşımdan oluşmaktadır. Cinsel sağlığın değerlendirilmesinde model kullanımı ile bakımın kalitesinin artması, klinik uygulamalarda ve hasta bakım sonuçlarında fark oluşturulması, bireylerin memnuniyetinin artması ve mesleki doyuma ulaşılması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler: Cinsel Sağlık, Histerektomi, PLISSIT Modeli, Hemşirelik

Doi: 10.17371/UHD.2017.3.8

Aim: World Health Organization define sexual health as the integration of the somatic, emotional, intellectual, and social aspects of sexual well-being, in ways that positively enrich and enhance personality, communication, and love. Sexual health is affected negatively by many factors such as diseases and surgery, hormonal factors, changes in the structure or function of the body, physical and mental health. This study aims at explaining the use of PLISSIT model in evaluating sexual health after hysterectomy with examples. Result: Studies reveal that training programs based on the PLISSIT model are effective in the sexual health promotion after the hysterectomy surgery. Conclusion: The four important elements of sexual health; body image, gender-role function, sexual function and reproductive ability are affected negatively after hysterectomy. Nurses, who have supportive, educational and counselling roles, must be well educated, eager to and embrace their roles about sexual counseling after hysterectomy. In this context, there are several models (PLISSIT, BETTER, ALARM and ALLOW) that guide nurses. The PLISSIT model used most commonly consists of four-stage approach which are “Permission-P”, “Limited information-LI”, “Specific recommendations-SS” and “Intensive therapy-IT”. By using models in sexual health evaluation, it is expected to increase the quality of care, creation of a difference in patient care results and clinical practice, increase the satisfaction of individuals and health care professionals.

Keywords: Sexual Health, Hysterectomy, PLISSIT Model, Nursing

Doi: 10.17371/UHD.2017.3.8